W kwestii wychowania dziecka rodzice posiadają autonomię, dopóki ich priorytetem jest jego dobro i działają w interesie społecznym. W tym przypadku, dobro dziecka rozumie się jako odpowiednie warunki do jego rozwoju psycho-społecznego oraz zabezpieczenie potrzeb materialnych. Choć interes społeczny jest ważny w kontekście przyszłej roli dziecka, to jednak nadrzędne zawsze jest jego dobro.

W Polskim prawodawstwie nie istnieje sądowy nadzór nad prawidłowym wykonywaniem władzy rodzicielskiej. Sąd może ingerować w działania rodziców jedynie w przypadku stwierdzenia uchybień w nich. W tym wypadku może nastąpić ograniczenie władzy rodzicielskiej i przydzielenia asystenta rodziny bądź kuratora.

Coraz częściej sądy przydzielają również nadzór kuratorski nieletnim, którzy przed ukończeniem 17 roku życia, popełnili przestępstwo, wykroczenie lub wykazali naganne zachowanie.

Zgodnie z istniejącymi przepisami dozór kuratorski ma miejscę w przypadku gdy:

· Ośrodek wychowawczy wnosi wniosek, po zawieszeniu kary pobytu w nim

· Nieletni zostaje zwolniony z pobytu w zakładzie poprawczym

Nadzór kuratorski pełni funkcję resocjalizacji oraz wychowania osoby nieletniej. Jego celem jest właściwe kształtowanie postaw i zachowań podopiecznego. Jego zadaniem jest sprawienie, że taka osoba będzie mogła być sprawnie funkcjonującym członkiem społeczeństwa.

Nadzór kuratora często mylony jest z dozorem kuratorskim. Jego podstawową różnicą jest organ decyzyjny – nadzór kuratora ustanawia sąd opiekuńczy, natomiast o dozorze sąd karny. Nadzór kuratora ma na celu zapobiegać zachowaniom uznawanym za patologiczne, natomiast dozór wykonywany jest już po popełnieniu tzw. czynu zabronionego i jest ustalany najczęściej w przypadku dorosłych przestępców, np. po zwolnieniu warunkowym.

Pierwszy kontakt kuratora rodzinnego przydzielonego do sprawy nastąpić powinien nie dłużej niż 7 dni od otrzymania przydziału. Ma on prawo wziąć od rodziców/opiekunów oraz małoletniego numery telefonów, aby być w ciągłym kontakcie.

Po nawiązaniu kontaktu, kurator omawia z małoletnim orzeczenie sądu, w którym zawarte są jego prawa oraz obowiązki. Wspólnie uzgadniają sposób w jaki zostaną wykonane, wraz z terminami ich realizacji, współpracując przy tym z jego rodziną.

Do najważniejszych zadań kuratora należą:

1. Odwiedzanie podopiecznego w miejscu zamieszkania lub pobytu oraz kontaktowanie się z jego rodziną/opiekunami.

2. Kontaktowanie się ze szkołą lub miejscem nauki zawodu

3. Współpraca z właściwymi stowarzyszeniami, instytucjami oraz organizacjami w celu poprawy warunków wychowawczych, finansowych, mieszkaniowych lub zdrowotnych małoletniego.

4. Udział w posiedzeniach sądowych dotyczących podopiecznego kuratora

Jeśli zachowanie osoby nieletniej wskazuje na spożycie substancji odurzającej, np. alkoholu, kurator ma prawo wymagać od niego poddania się badaniom na obecność takich substancji. W przypadku, gdy podopieczny odmówi badania lub gdy w jego organizmie zostaną wykryte substancje odurzające, kurator może wystąpić do sądu o zamianę środka wychowawczego.

Zdarza się również, że w sprawach rodzinnych sąd wzywa kuratora do natychmiastowego odebrania dziecka. W tym przypadku, kurator ma prawo zwrócić się o pomoc do odpowiednich instytucji, w tym do policji czy opieki społecznej. Później, z przebiegu czynności kurator ma obowiązek sporządzić notatkę, która zostanie dołączona do akt sądowych.

W przypadku, gdy istnieje podejrzenie zagrożenia zdrowia dziecka sąd może wyznaczyć kuratora do nadzorowania władzy rodzicielskiej przez jednego, bądź oboje rodziców. W tej sytuacji, o sprawowaniu nadzoru decyduje sąd opiekuńczy. Sąd ma prawo zlecić kuratorowi, aby ten uczestniczył w kontaktach rodziców/opiekunów z dzieckiem. Po takim spotkaniu, kurator zobowiązany jest przedłożyć notatkę sporządzoną podczas spotkania do właściwego sądu.

Praca kuratora nie należy do łatwych. Niezależnie od powodu, z jakiego został on przydzielony, oprócz opiekowaniem się przydzielonym mu małoletnim, musi on regularnie składać raporty do sądu. To on wnioskuje o zmianę wymiaru środka, lub jego uchylenia. Jest to praca bardzo odpowiedzialna, która jednak często przynosi lepsze efekty w przypadku młodych osób niż zamknięcie ich w ośrodkach poprawczych.