Choroba alkoholowa rodziców może nieść za sobą poważne konsekwencje dla ich potomstwa. Gdy jedno, lub oboje, rodziców jest alkoholikami ma to poważy wpływ na psychikę dziecka oraz jego późniejsze życie.

Dzieci, które dorastają w rodzinie dysfunkcyjnej mają często wypaczony sposób myślenia o samym sobie o otaczającym świecie. Bardzo często dzieci alkoholików żyją w poczuciu winy, uważają, że mogły pomóc uzależnionemu rodzicowi, zrobić coś, aby przerwać błędne koło. Część ludzi, którzy wychowali się w rodzinie z problemem alkoholowym nigdy nie dorasta, na psychicznie wciąż pozostając w wieku, gdy rodzice pili. Towarzyszy im zaburzone poczucie wartości oraz poczucie osamotnienia i niezrozumienia. Znacznie częściej od innych doświadczają one uczucia lęku czy napięcia emocjonalnego.

Stają się oni swego rodzaju bohaterami, dzielnymi, znoszącymi wszelkie trudy i zapewniającymi rodzicom poczucie własnej wartości. Nierzadko zdarza się, że gdy choroba postępuje, dziecko czuje się odpowiedzialne za dobrobyt rodziców, nierzadko przejmując przy tym rolę osoby dorosłej. W wyniku choroby alkoholowej w rodzinie, osoba wychowująca się w niej wyrabia sobie szereg mechanizmów, które pomagają sobie jej z nią radzić. O ile mogą one być pomocne dla nich w tym trudnym okresie życia, to gdy dorastają i usamodzielniają się stają mogą one znacznie utrudnić prawidłowe funkcjonowanie w społeczeństwie.

Ostatecznie, jednak, to jaki wpływ na potomstwo będzie miał alkoholizm rodzica, zależy od tego, jak bardzo nasilony jest problem oraz tego, jak osoba uzależniona się zachowuje pod wpływem – czy jest agresywna, czy wręcz przeciwnie – jest ospała, apatyczna. Okres rozwojowy dziecka, gdy pojawia się nałóg rodzica również ma znaczenie na to, jakie mogą mu później towarzyszyć problemy.

Gdy w okresie wczesnodziecięcym ojciec pije, matka poświęca się mu, nie mając przy tym wystarczającej ilości czasu dla swojego potomka. To może spowodować, że wystąpią zaburzenia więzi pomiędzy dzieckiem, a jego matką. To z kolei doprowadzi do niskiego poczucia własnej wartości, doświadczać będzie lęku przed porzuceniem i rozstaniem. Towarzyszyć mu będzie stała niepewność. Często alkoholizmowi towarzyszy agresja. Przemoc domowa może bardzo zaburzyć dorastanie dziecka, powodując u niego poważny uraz psychiczny.

Gdy alkoholizm rozwija się u rodzica w czasie okresu dorastania, ma często wpływ na to, jak kształtuje się tożsamość dziecka. Okres nastoletni jest czasem, gdy dziecko buduje swoja tożsamość, niezależnie od rodziców. Odkrywa to, co lubi i czego nie lubi, kształtuje swoje poglądy i przekonania. Jednak, gdy następuje choroba alkoholowa rodzica, bądź jej nasilenie, sprawia, że nie ma ono poczucia bezpieczeństwa, potrzebnego do prawidłowego rozwoju psycho-społecznego to z kolei, ma również ogromny wpływ na kontakty nastolatka z jego rówieśnikami. Bardzo często są one wycofane, niejednokrotnie ograniczają kontakty z dawnymi znajomymi, lub nawet całkowicie je zrywają, często ze względu na poczucie wstydu.

Wiele nastolatków, których rodzic jest uzależniony reaguje na tą sytuację skrajnym buntem. Wiąże się to najczęściej z braniem narkotyków, wagarami, ucieczkami z domu, samookaleczaniem się, a w skrajnych przypadkach, nawet próbami samobójczymi.

Wychowywanie się w rodzinie tego typu powoduje różne problemy. Zachowanie rodziców zawsze zostawia na ich potomstwu jakieś piętno. Każde z nich reaguje inaczej, jednak to, co powtarza się najczęściej to:

· Łatwość do popadania w nałogi
· Skłonność do agresji
· Nieufność wobec innych
· Obniżona samoocena
· Trudności w nawiązywaniu znaczących kontaktów
· Problemy z okazywaniem emocji oraz towarzyszący temu lęk
· Wielka potrzeba aprobaty ze strony innych, często obcych osób
· Dzieci w rodzinie alkoholików pełnią konkretną rolę. Dzięki temu możliwe jest dalsze funkcjonowanie.

Rodziny w patologicznej formie. Takie dziecko najczęściej przyjmuje na siebie rollę bohatera. Przeważnie rolę tą pełni najstarsze z dzieci, które zajmuje się wychowaniem młodszego rodzeństwa. Taki domowy bohater zazwyczaj jest wzorowym uczniem, nie sprawiającym żadnych kłopotów wychowawczych. Aby zając się rodziną, rezygnuje ze swoich ambicji, czy spełniania się w swoich zainteresowaniach. Stara się ono odciążyć wszystkich, aby inni mieli lepiej i lżej. Nie okazuje emocji negatywnych, chcąc podtrzymywać innych w przekonaniu, że wszystko jest w porządku, nie ma się czym martwić. Tak naprawdę, jednak, często po prostu wstydzi się swoich emocji, być może mając problem aby je zrozumieć.

Kolejny typ roli nazywany jest kozłem ofiarnym. Takie dziecko zaczyna się w pewnym momencie buntować. Odczuwa w sobie dużo złości i mówi, co myśli. To właśnie ten typ najczęściej podejmuje próby ucieczki z domu, czy zaczyna brać narkotyki. Zwykle dziecko pełniące tą rolę opuszcza swoją rodzinę jak najwcześniej może.

Trzecią rolą jest tzw. maskotka, zwana też błaznem. Zazwyczaj ta funkcja przypada najmłodszemu z dzieci. Jego zdaniem jest rozładowywanie negatywnych emocji panujących w domu. To na nim najczęściej skupia się uwaga, a one udaje, że wszystko w porządku, aby tylko rozładować napięcie. Zdarzyć się może, że dziecko przyjmie też rolę wspierającą. Oznacza to, że dziecko wchodzi w rolę dorosłej i zaczyna opiekować się chorym rodzicem. Stara się ono ochronić alkoholika przed szkodliwymi konsekwencjami jego nałogu. Gdy zabraknie alkoholu, to ono idzie po kolejną butelkę, aby rodzic nie zapił się gdzieś poza domem. Często też potajemnie wylewa alkohol lub ukrywa go tak, aby rodzic nie mógł go znaleźć.

To ono bierze na siebie zadanie znalezienia przyczyn zachowania dorosłego, często uważając siebie za katalizator problemu. Przyjmując taką rolę, nastolatek uczy się, jak manipulować innymi, chcąc uratować rodzica. Pożytkuje tym samym ogrom energii na kontrolę nad rodzicem. W rezultacie, taka osoba wyrasta na człowieka, który ma nieustanną potrzebę kontroli otoczenia i swoich bliskich.

Ostatni typ to tzw. niewidzialne dziecko. Jest ono najsmutniejsze i najbardziej wycofane ze wszystkich typów. Dorasta ono w poczuciu samotności i bezradności. Jego ucieczką od rzeczywistości jest świat jego marzeń i fantazji. Ma ono ogromne trudności w kontaktach międzyludzkich, gdyż nie potrafi wyrażać swoich uczuć.

Niestety, często problemy dzieci z rodzin alkoholowych są często niezauważane. Jeśli nie występuje w domu przemoc fizyczna, często problemy zrzuca się na karb dorastania. Niestety, brak zrozumienia i zaniechanie pomocy powoduje, że gdy dziecko alkoholika dorastając ma problemy w dorosłym życiu. Mechanizmy, które wyrobiło sobie aby przetrwać, gdy było nieletnie nie sprawdzają się już bowiem, gdy jest osobą samodzielną, próbującą ułożyć sobie życie. Zachowania wyniesione z dzieciństwa negatywnie wpływają na późniejsze życie, powodując wiele trudności ciągnących się latami. Dlatego tak ważne jest, aby zwracać uwagę na naszych najmłodszych członków społeczeństwa, na ich zachowanie, ale także na to jak funkcjonuje jego rodzina i jakie jest w nim miejsce małoletniego.